SK 2005/6/P [Bager]
POSTANOWIENIE SĄDOWE
JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI
Ja, Edward diuk Krieg, Regent Królestwa,
sprawując swój Urząd z woli i w imieniu
Jego Królewskiej Mości Artura I Piotra, Króla Dreamlandu, Najwyższego Zwierzchnika Furlandii, Morlandu, Solardii, Surmali i Weblandu, Najwyższego Zwierzchnika Sił Zbrojnych, Wielkiego Mistrza Heroldii
Królestwa, etc.,
wykonując w imieniu Jego Królewskiej Mości prerogatywę w zakresie sprawowania najwyższej władzy sądowniczej,
rozpoznawszy sprawę:
SK 2005/6/P [Bager];
z wniosku:
wicehrabiego Bagera;
o:
dokonanie wykładni przepisów w zakresie organów władnych do powoływania dyrektora Galerii Królewskiej-Filia w Motley oraz dyrektora Galerii Esthera;
orzekam, co następuje:
I. Dyrektora Galerii Królewskiej-Filia w Motley powołuje dyrektor Galerii Królewskiej.
II. Dyrektora Galerii Esthera powołuje Minister Kultury i Nauki Weblandu przy zachowaniu dodatkowych obostrzeń wynikających z podziału kompetencji (art. 1 ust. 6-8, art. 3 ust. 7 Statutu Galerii Esthera – w: zarządzeniu Ministra Kultury i Nauki z dnia 18 stycznia 2003 roku o nadaniu statutu Galerii Esthera; BPSK poz. 41, http://dreamland.l.pl/sk/sk/articles.php?id=41).
III. Kosztami postępowania obciążam Skarb Królestwa.
UZASADNIENIE
(1)
Dnia 8 marca 2005 roku wicehrabia Bager złożył wniosek o dokonanie wykładni prawa Królestwa w kwestii organów władnych do powoływania dyrektora Galerii Królewskiej-Filii w Motley oraz dyrektora Galerii Esthera.
(2)
12 marca 2005 roku Regent Królestwa otworzył przewód sądowy, nadał sprawie sygnaturę i wezwał do udziału w sprawie: wicehrabiego Bagera – jako wnioskodawcę oraz Namiestnika Koronnego Weblandu, Ministra Kultury i Nauki Weblandu i Prokuratora Generalnego Królestwa – jako uczestników postępowania, przekazując im treść wniosku.
(3)
Prokurator Generalny Dreamlandu Medgar baron de Rama zajął stanowisko w sprawie 14 marca 2005 roku. W pierwszym swoim oświadczeniu przyznał, że w przypadku Galerii Esthera sprawa wygląda na jasną. Statut Galerii nadany zarządzeniem Ministra Kultury i Nauki z dnia 18 stycznia 2003 roku normuje bowiem, że organem władnym powoływać i odwoływać dyrektora Galerii Esthera jest minister właściwy do spraw kultury Weblandu; statut zachowuje jednak szerokie kompetencje ministra federalnego, który musi każdorazowo zatwierdzać projekt zmian w statucie i ma prawo cofnąć decyzję ministra weblandzkiego. W takim wypadku to minister właściwy ds. kultury prowincji, opierając się na wspomnianym statucie, powinien dokonywać decyzji personalnych względem dyrektora Galerii.
W przypadku Galerii Królewskiej-Filii w Motley (dalej: Filia w Motley) Prokurator Generalny podniósł, że sama analiza językowa doprowadza do przekonania, że placówka ta jest nierozłącznie związana z Galerią Królewską. Mimo, że ta druga również nie posiada statutu, to „nie oznacza to, że jest zawieszona w jakiejś próżni prawnej”. Odnoszą się do niej bowiem dwa akty: ustawa federalna z dnia 26 listopada 2002r. o działalności kulturalnej i naukowej (dalej: Ustawa) oraz rozporządzenie MKiN z dnia 7 lutego 2003 roku lista federalnych instutucji kultury. Jest zatem Galeria Królewska na mocy art. 1 ust. 2(1) wspomnianego rozporządzenia federalną instytucją kultury, a w dodatku, wobec braku statutu, jej dyrektor powoływany jest przez federalnego ministra właściwego ds. kultury (art.7 ust.1 w związku z art. 1 ust. 3 Ustawy). Zdaniem Prokuratora Generalnego przepisy te należy rozciągnąć na Filię w Motley, tym bardziej, że lista federalnych instytucji kultury ma charakter otwarty (art. 2 ust. 2 rozporządzenia MKiN z dnia 7 lutego 2003 r.).
(4)
Następnie, tego samego dnia, oświadczenie w sprawie złożył Namiestnik Koronny Weblandu diuk Ghardin. Przyznał on, że w zdecydowanej większości zgadza się on ze stanowiskiem wyrażonym przez Prokuratora Generalnego, z tym jednakże wyjątkiem, że musi sprostować fakt istnienia statutu Galerii Królewskiej. Statut taki, podpisany przez Ministra Kultury i Nauki Królestwa Dreamlandu w marcu 2002 roku (wraz z późniejszymi poprawkami), zamieszczony jest na stronach Galerii w dziale Akty prawne. Statut normuje sposób powoływania dyrektora w taki sposób, że czyni to Minister Kultury i Nauki, kandydata wystawia zaś Porozumienie dla Kultury. Zdaniem Namiestnika Koronnego Weblandu nie ma tu wątpliwości, że chodzi o ministra federalnego, ponieważ – cytując dalej statut – Galeria „działa na całym terenie Królestwa Dreamlandu”, a jej główna siedziba mieści się w Dreamopolis.
Namiestnik Koronny Weblandu zaznaczył, że Filia w Motley powołana została jako lokalna jednostka wystawiennicza Galerii Królewskiej, zatem osobą uprawnioną do decydowania o osobie dyrektora Filii w Motley powinien być właśnie dyrektor Galerii Królewskiej. W przypadku jego braku kompetencję tą powinien przejąć bezpośredni zwierzchnik dyrektora Galerii, Minister Kultury i Nauki Królestwa. Namiestnik Koronny Weblandu dodał także, że według statutu Minister Kultury i Nauki obowiązany jest konsultować swoje decyzje dotyczące Galerii Królewskiej i jej Filii z Porozumieniem dla Kultury, o ile tylko taka organizacja nadal istnieje. Dobrym obyczajem jest natomiast konsultowanie przez Ministra swoich decyzji z władzami prowincji, w której znajduje się przedmiot takich działań.
(5)
Drugim pismem z 14 marca 2005 roku Prokurator Generalny przyznał, że nieodnalezienie statutu Galerii Królewskiej na jej witrynie internetowej wynikało z przyczyn technicznych. Po oświadczeniu Namiestnika Koronnego Weblandu, gdy istnieniu statutu nie dało się już zaprzeczyć, Prokurator Generalny postanowił zweryfikować część poprzednio wyrażanych przed Sądem poglądów i, na marginesie sprawy, podkreślił potrzebę ujednolicenia Bazy Prawnej Sądu Królestwa o akty prawne obowiązujące na terenie całego Dreamlandu.
Przede wszystkim zatem Prokurator Generalny podtrzymał swoje wcześniejsze oświadczenie w zakresie, w jakim dotyczyło ono Galerii Esthera. W stosunku do Filii w Motley Prokurator Generalny zrewidował swoje poglądy o tyle, że przyznał prawo do powoływania dyrektora Filii dyrektorowi Galerii Królewskiej. Argumentacja Prokuratora Generalnego była tutaj zbieżna z oświadczeniem Namiestnika Koronnego Weblandu, z tym jedynie rozszerzeniem, że to co Namiestnik Koronny Weblandu podparł hierarchicznością – możliwość obsadzania stanowiska dyrektora Filii w Motley przez federalnego ministra właściwego do sprawy kultury, jeśli nie ma dyrektora Galerii Królewskiej – Prokurator Generalny wyinterpretował z art. 3 statutu Galerii Królewskiej w związku z art. 9 ust. 1 Ustawy. Skoro bowiem minister właściwy do spraw kultury ma prawo powoływać Dyrektora Galerii oraz w uzasadnionych przypadkach zlikwidować federalną instytucję kultury, to tym bardziej ma prawo wykonywać bieżący zarząd w szczególnym przypadku, kiedy stanowisko Dyrektora nie jest obsadzone. Zdaniem Prokuratora Generalnego interpretacja ta w pełni rozciąga się na Filię w Motley. Odnosząc się do części oświadczenia Namiestnika Koronnego Weblandu, w którym starał się on rozwiać wątpliwości co do tego, o którego ministra chodzi w statucie – federalnego czy krajowego – Prokurator Generalny podniósł, iż to że chodzi o federalnego można wywnioskować z art. 1 ust. 3 Ustawy, jako że należy przyjąć, iż przy braku odmiennych zapisów ustawodawca używa tych samych pojęć w tym samym znaczeniu.
(6)
22 marca 2005 roku Regent Królestwa wydał postanowienie królewskie o wszczęciu postępowania odtworzeniowego, obejmujące również sprawę SK 2005/6/P. Wnioskodawca zobowiązany został do podtrzymania zapytania pod rygorem umorzenia postępowania, zaś strony do przesłania sądowi oświadczeń składanych w sprawie pod rygorem pominięcia ich w sprawie. Dnia 22 marca 2005 swoje oświadczenia przesłał sądowi Prokurator Generalny, 23 marca Namiestnik Koronny Weblandu, zaś 25 marca wniosek podtrzymał wicehrabia Bager.
(7.A)
W przypadkach obu placówek kulturalnych Sąd generalnie zgadza się ze stanowiskami uczestników postępowania. W przypadku Galerii Królewskiej-Filia w Motley problem polegał w gruncie rzeczy na tym, jakiego typu placówką jest Filia. Wnosząc jednak z uwarunkowań językowych, w szczególności konotacji słowa „filia” i sposobu, w jaki przedstawia się ją na jej własnych stronach („lokalny oddział Galerii [Królewskiej]”), przyjąć należy, iż Filia stanowi, tak jak ujął to w swoim oświadczeniu Namiestnik Koronny Weblandu, li tylko „jednostkę wystawienniczą”, korzystającą z niewielkiej lub zgoła żadnej formalnej autonomii w stosunku do Galerii Królewskiej. Zdaniem Sądu – które pokrywa się tu z oświadczeniami uczestników postępowania – bezpośredni nadzór dyrektora Galerii Królewskiej nad dyrektorem Filii w Motley wynika już choćby z tego, że charakter pracy dyrektora Filii możnaby porównać do pracy pracownika Galerii, któremu dyrektor zleca pełnienie jakiejś części obowiązków wewnątrz placówki. Co bardzo istotne, a na co nie zwrócili uwagi uczestnicy postępowania, Galerii Królewskiej-Filii w Motley nie ma również w Centralnym Rejestrze Instytucji i Przedsiębiorstw (a więc że Filia w Motley nie zrealizowała art. 5 ust. 1 Ustawy), co zdaniem Sądu ostatecznie przesądza, że jest to placówka niesamodzielna; nie może być mowy o autonomii, dopóki nie ma osobowości prawnej, a nadto dopóki nie zostanie dokonana rejestracja.
Jeżeli dyrektor Galerii Królewskiej nie jest powołany, bezpośredni nadzór nad Filią w Motley sprawować może federalny Minister Kultury i Nauki, co wynika i z podkreślanej przez Namiestnika Koronnego Weblandu hierarchiczności stosunków służbowych, i z interpretacji Prokuratora Generalnego, który wnioskuje, że skoro Minister Kultury i Nauki Królestwa może odwołać dyrektora federalnej placówki naukowej, a w uzasadnionych przypadkach nawet zamknąć ją, to tym bardziej w okresie, gdy stwierdzony jest w takiej placówce wakat, uprawniony jest do przejęcia bezpośredniego zarządu.
Osobną sprawą to, z kim będzie konsultował się federalny Minister Kultury i Nauki przed powołaniem lub odwołaniem dyrektora Galerii Królewskiej lub dyrektora Filii w Motley. Namiestnik Koronny Weblandu wskazuje tu na Porozumienie dla Kultury i – w drodze gentelmens’ agreement – Radę Weblandu. W istocie jednak z obiema instytucjami federalny Minister Kultury i Nauki konsultuje się tylko na podstawie swojej dobrej woli. W przypadku Porozumienia dla Kultury przeszkodą w realizacji takiego zapisu statutu jest fakt, że, niezależnie od tego czy dziś jeszcze funkcjonuje czy nie, jest to organizacja prywatna, a jako takiej nie można przekazywać kompetencji organówadministracji tak federalnych, jak krajowych. W przypadku Rady Weblandu wprowadzenie obowiązku konsultacji, zgody lub nawet scedowania uprawnień byłoby możliwe, ale póki co żaden akt prawny obowiązujący na terenie Królestwa nie zawiera takich zobowiązań.
(7.B)
W przypadku Galerii Esthera mamy do czynienia z poprawnym przeniesieniem kompetencji przysługujących federalnemu ministrowi właściwemu do spraw kultury na organy władztwa krajowego, dokonanym na podstawie art. 7 ust. 1 Ustawy. Statut Galerii Esthera (dalej: Statut), nadany zarządzeniem federalnym Ministra Kultury i Nauki z dnia 18 stycznia 2003 roku zakłada bowiem, że dyrektora placówki powołuje minister właściwy ds. kultury Weblandu (art. 3 ust. 3 Statutu), natomiast jego federalny odpowiednik zachowuje nadal szerokie prerogatywy, obejmujące prawo do wydania samodzielnej decyzji względem Galerii Esthera, nawet jeżeli leżałoby to w kompetencjach ministra krajowego (art. 1 ust. 8, ibid.), prawo do ustanowienia zarządu komisarycznego (art. 3 ust. 7, ibid.), prawo do kontroli finansowej (art. 4 ust. 3, ibid.) i konieczności kontrasygnaty tego ministra pod zmianami Statutu (art. 5, ibid.).
Dla rozważań będących tematem pytania prawnego kluczowy jest jednak art. 3 ust. 3 Statutu, który wprost wskazuje organ władny do powoływania i odwoływania dyrektora Galerii Esthera – jest nim minister właściwy ds. kultury Weblandu. Jest to zatem kompetencja ministra krajowego, choć jednocześnie, biorąc pod uwagę przytoczone wyżej zapisy Statutu, nie wyklucza to podjęcia przedmiotowej decyzji przez ministra federalnego. Art. 1 ust. 8 statutu, ustanawiając możliwość podjęcia przez ministra federalnego decyzji dotyczącej Galerii pozostającej w gestii ministra krajowego, w naturalny sposób zakłada, że decyzja ministra federalnego jest nadrzędna wobec identycznej, podjętej przez ministra weblandzkiego. Statut konstytuuje zatem taki stan prawny Galerii Esthera, że bezpośrednim przełożonym jej dyrektora jest minister właściwy ds. kultury Weblandu, zaś tego ministra przełożonym – oczywiście tylko jeśli chodzi o decyzje względem tej Galerii – jest jego federalny odpowiednik.