Zbiór praw Królestwa Dreamlandu

U SK 2009/4/P [KWK]

BPSK Nr 800
LDKD #29977

UCHWAŁA
SĄDU KRÓLESTWA

Dnia 3 lutego 2009 roku

Sąd Królestwa w Wydziale V Prezydialnym w pełnym składzie:
Przewodniczący: Jego Królewska Mość Edward I Artur,
Członek: Sędzia SK dr jur. net. Mateusz Conroy wicehrabia Shakur;

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 19 stycznia – 29 stycznia 2009 roku;
sprawy SK 2009/4/P [KWK];
z pytania prawnego: Komisji Wyborczej Królestwa;
o treści:
1. Czy Komisja Wyborcza Królestwa po zarejestrowaniu kandydatów ma prawo wykluczać ich z listy, jeśli zajdą przesłanki uniemożliwiające ich kandydowanie w wyborach?
2. Czy Komisja Wyborcza Królestwa może przerwać procedurę wyborczą w przypadku, gdy wszyscy kandydaci zostali wyrejestrowani?
3. Czy w razie przerwania wyborów z powodu braku kandydatów Komisja Wyborcza Królestwa mocą własnej decyzji powtarza procedurę wyborczą?

uchwala, co następuje:

I. Przewodniczący Komisji Wyborczej Królestwa ogłasza o niemożności kandydowania kandydatów zgłoszonych i zarejestrowanych, jeśli zajdą przesłanki uniemożliwiające ubieganie się przez nich o mandat poselski.
II. Komisja Wyborcza Królestwa obwieszcza o przerwaniu procedury wyborczej w przypadku, gdy ogłoszono o niemożności kandydowania wszystkich zgłoszonych kandydatów.
III. Komisja Wyborcza Królestwa podejmuje wszelkie konieczne środki umożliwiające zakończenie ogłoszonych wyborów i ukonstytuowanie się Izby Poselskiej w nowym składzie, w tym może powtórzyć konieczne etapy procedury wyborczej, jeśli jest to niezbędne dla przeprowadzenia ogłoszonych wyborów.
IV. Zasądza od Skarbu Królestwa-Sądu Królestwa na rzecz Komisji Wyborczej Królestwa kwotę 1.000 D.

UZASADNIENIE

(1)
Pełen zapis przebiegu rozprawy dostępny jest w Pałacu Sprawiedliwości, Wydziale V Prezydialnym Sądu Królestwa (http://www.dreamland.net.pl/sk/viewtopic.php?f=13&t=110).

(2)
Przewodniczący Komisji Wyborczej Królestwa (dalej: Komisja), reprezentujący w tej sprawie Komisję, w uzasadnieniu wniosku o odpowiedź z pytania prawnego podniósł, że odpowiedzi na wszystkie trzy pytania winny być jego zdaniem twierdzące. Przywołał tu konstrukcję niezawisłości komisarzy wyborczych (art. 6 ust. 1 ustawy federalnej z dn. 14 września 2002 roku o Izbie Poselskiej, BPSK Nr 142, dalej: ufoip) oraz względy pragmatyczne – nieprzerwanie procedury wyborczej w przypadku utraty biernego prawa wyborczego przez wszystkich kandydatów doprowadziłoby do kuriozalnej sytuacji, gdy wybory byłyby kontynuowane mimo oczywistego finału w postaci ich unieważnienia.

(3)
Interweniujący w sprawie Prokurator Generalny Królestwa działający jako rzecznik interesu publicznego pismem z dnia 27 stycznia 2009 roku zwrócił uwagę, że senator (nie posiadający biernego prawa wyborczego) wprawdzie rzeczywiście nie może być kandydatem na posła, ale to nie Komisja, a Przewodniczący Komisji dokonuje jego wyrejestrowania. Pogląd taki wywiódł per analogiam z art. 8 ust. 3 ufoip, zgodnie z którym to Przewodniczący Komisji odmawia zarejestrowania kandydata nie posiadającego biernego prawa wyborczego albo „co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jego kandydatura stoi w sprzeczności z art. 18 Konstytucji Królestwa”.
Prokurator Generalny Królestwa zgodził się ze stanowiskiem Przewodniczącego Komisji w zakresie pozytywnego rozstrzygnięcia kwestii czy istnieje możliwość przerwania przez Komisję procedury wyborczej.
Odnosząc się do pytania trzeciego Prokurator Generalny stwierdził, że Komisja nie może mocą własnej decyzji powtarzać procedury wyborczej, jako że przeprowadza wybory tylko w oparciu o odpowiednie postanowienie królewskie: „Tryb wyborczy powinien być przeprowadzony od początku, czyli od wydania nowego postanowienia, na podstawie którego Komisja będzie przeprowadzać nowe wybory”.

(4)
Mając na względzie zgromadzony w toku rozprawy materiał procesowy oraz obowiązujące prawo Sąd Królestwa zważył, co następuje:

(4.A.)
W kwestii pytania pierwszego uczestnicy postępowania w przedmiotowej sprawie – zarówno Przewodniczący Komisji-Wnioskodawca, jak i Prokurator Generalny Królestwa-rzecznik interesu publicznego – podzielają zdanie, że kandydaci, którzy po zarejestrowaniu utracili bierne prawo wyborcze, powinni być wyrejestrowywani. Uczestnicy różnią się tu jedynie co do organu uprawnionego do podjęcia takiej decyzji: Przewodniczący Komisji wskazuje, że jest to Komisja, zaś Prokurator Generalny, że właśnie Przewodniczący Komisji. Sąd nie podziela w pełni w żadnego z przedstawionych poglądów.
Art. 8 ust. 2 ufoip wylicza warunki, jakie musi spełnić osoba, by kandydować w wyborach do Izby Poselskiej: być obywatelem Królestwa co najmniej od dnia poprzedzającego ogłoszenie postanowienia o przeprowadzeniu wyborów, korzystać w pełni z praw publicznych, nie sprawować urzędu senatora Królestwa. Warunki te, jak wynika z treści przepisu, muszą być spełnione kumulatywnie i oczywiście niewłaściwe byłoby odczytanie takiej woli ustawodawcy, jakoby w ogóle dopuszczał on kandydowanie osoby, która nie spełnia choć jednego z warunków. Skoro tak, to nawet po zarejestrowaniu kandydatów i formalnym ogłoszeniu ich listy musi istnieć możliwość usunięcia ich z owej listy w razie zajścia jednej z przesłanek ustawowych. Nie następuje to jednak, jak wywodzą uczestnicy postępowania, w drodze decyzji. Nie ma tu najmniejszej sfery dyskrecjonalności komisarzy wyborczych. Brak możności kandydowania osoby nie spełniającej przesłanek wymienionych w art. 8 ust. 2 ufoip skutkuje usunięciem jej z listy kandydatów ex lege. Akt wydany przez organ administracji publicznej stwierdzający niemożność kandydowania nie ma zatem charakteru konstytutywnego, a jedynie deklaratoryjny. Akt taki musi być wydany przez Przewodniczącego Komisji, skoro to on rejestruje kandydatów i ogłasza ich listę.

(4.B)
Sąd zwraca jednak uwagę, że uznanie kandydata za niespełniającego niezbędnych warunków zawsze musi wynikać wprost z ustawy i nie jest dopuszczalne rozszerzanie listy określonej w art. 2 ust. 8 i powoływanie się na okoliczność niespełnienia przez kandydata innych warunków. W szczególności skutku ex lege nie można wywodzić z warunkiem „zgodności kandydatury z art. 18 Konstytucji Królestwa” (art. 8 ust. 3).

(4.C)
Sąd podkreśla i podziela w pełni stanowisko Sądu Królestwa wyrażone w uzasadnieniu wyroku w sprawie 1/I/03 z wniosku Ł. Pietraczuka przeciwko Koronie: „(…) należy przyjąć, iż takie ukształtowanie pozycji i zadań Komisji wskazuje na traktowanie jej jako gwaranta prawidłowego przeprowadzenia wyborów. Takie usytuowanie Komisji, czyniące ją odpowiedzialną za zachowanie podstawowych reguł, siłą rzeczy musi być traktowane jako upoważniające do podejmowania nadzwyczajnych środków w nadzwyczajnych okolicznościach. To m.in. jest przyczyną zrównania – w pewnym sensie – komisarzy z sędziami.” (uzas. pkt 4). Stąd Komisja może podejmować wszelkie zgodne z prawem działania służące realizacji tak norm ustawowych, jak i konstytucyjnych – w szczególności art. 1 ust. 1 Konstytucji (zasada demokratyzacji) – także bezpośrednio na podstawie art. 46 ust. 3 Konstytucji, tj. na podstawie zasad słuszności i utrwalonych zwyczajów. Nie jest tu wiązana terminarzem ustalonym postanowieniem królewskim, jeśli modyfikacja ustalonych nim terminów jest niezbędna dla doprowadzenia do możliwie sprawnego ustanowienia Izby Poselskiej, zgodnie z podstawowymi regułami wyrażonymi w ustawie.

(4.D)
Komisja przerywa wybory, jeśli wszyscy zgłoszeni kandydaci nie mogą kandydować. Sąd podziela tu stanowisko obu uczestników postępowania. Taka konstrukcja wynika już choćby, jak zauważa Przewodniczący Komisji, z przesłanek racjonalnych – wszak jaskrawo kłóci się ze zdrowym rozsądkiem przeprowadzanie wyborów bez kandydatów, a zgodnie z przywoływanym art. 8 ust. 2 ufoip kandydowanie osób niespełniających ustawowych warunków jest niemożliwe. Stąd przerwanie wyborów jest jedynym racjonalnym rozwiązaniem, jakie może przyjąć Komisja w zakresie swej roli w procesie wyborczym.

(4.E)
Jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie trzecie, uczestnicy postępowania prezentują odmienne punkty widzenia. Przewodniczący Komisji twierdzi, że Komisja winna powtarzać proces wyborczy (Przewodniczący Komisji wyraźnie ma tu na myśli cały proces wyborczy, nie zaś poszczególne jego etapy). Z drugiej strony Prokurator Generalny Królestwa wyraża przekonanie, że skoro wybory są przeprowadzane na podstawie postanowienia królewskiego, to Komisja nie może ich powtarzać mocą własnej decyzji, a jedynie na podstawie kolejnego wydanego postanowienia królewskiego.
Sąd w obecnym składzie uważa, że oba stanowiska są błędne. Przede wszystkim, istotnie bez wątpienia wybory inicjowane są przez Króla (art. 7 ufoip), który dysponuje w tym zakresie prerogatywą wyłączną. Król wydaje jednak rzeczone postanowienie w celu wykonania ustawy i w związku z określonymi okolicznościami (upływem kadencji, wygaśnięciem mandatów). Od tego momentu Komisja staje się – posługując się zwrotem użytym przez Sąd Królestwa w sprawie 1/I/03 – „gwarantem prawidłowego przeprowadzenia wyborów”, przy czym bez wątpienia nie ma prawa wyborów odwołać. Na gruncie ufoip w ogóle nie można mówić o instytucji odwołania wyborów, które – raz ogłoszone – muszą się zakończyć wydaniem zaświadczeń poselskich. Komisja może je jedynie przerwać dla poszanowania wymogów ustawowych i zasad konstytucyjnych, z tych samych powodów może je wznowić powtarzając niezbędne etapy, i nie jest to tego potrzebne kolejne postanowienie królewskie. Sąd podkreśla, że Komisja jest uprawniona nie tylko do powtarzania całej procedury wyborczej, ale wręcz jedynie konkretnych jej etapów, jeśli to zapewni maksymalną realizację norm konstytucyjnych i jak najlepszą realizację podstawowych reguł wyrażonych w ustawie.

(4.F)
W razie przerwania wyborów ze względu na utratę prawa wybieralności przez wszystkich kandydatów Komisja podejmuje kroki niezbędne do tego, by wybory doszły do skutku w jak najszybszym, optymalnym czasie, niekoniecznie nawet zgodnie z terminarzem wyborczym. Sąd zwraca jednak uwagę, że Komisja musi precyzyjnie przewidywać kosekwencje swoich działań, kompleksowo widzieć sprawy związane z przeprowadzanymi wyborami i mieć na względzie bardzo szeroko pojęte dobro wyłanianej demokratycznej reprezentacji obywateli Królestwa. Ogłoszenie o utracie prawa wybieralności przez jednego z kandydatów na etapie poprzedzającym głosowanie z wykorzystaniem formularza elektronicznego skutkuje zupełnie inaczej niż ogłoszenie takie opublikowane podczas tego głosowania. Sąd w obecnym składzie doszedł do konkluzji, że w drugim wypadku zaskakuje się wyborców, wpływa się na wynik wyborów w sposób istotny zaburzając strukturę oddanych głosów i osłabiając reprezentatywność wybranego w ten sposób składu Izby Poselskiej. Stąd bez wątpienia Komisja powinna w takim wypadku powtórzyć przynajmniej etap głosowania. Do sfery uznania Komisji należy podejmowanie działań właściwych dla osiągnięcia określonego ustawowo celu (ustanowienia demokratycznej reprezentacji obywateli kolejnej kadencji, uzupełnienie jej składu) przy użyciu takich środków, jakie są niezbędne.

(5)
O kosztach postępowania rozstrzygnięto uznając iż pytanie prawne było istotne z punktu widzenia interesu publicznego.

Mając powyższe na uwadze, uchwalono jak w sentencji.

(-) Edward I Artur, R.

(-) Mateusz Conroy wicehrabia Shakur