Zbiór praw Królestwa Dreamlandu

U SK 2013/2/P (Premier)

BPSK Nr 3846
FDKD Nr 23/3144

UCHWAŁA
SĄDU KRÓLESTWA
Dnia 18 października 2013 roku

Sąd Królestwa w Wydziale V Prezydialnym w pełnym składzie:
Przewodniczący: Prezes SK król senior prof. jur. net. Edward Artur

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 3 – 15 lipca 2013 roku
sprawy: SK 2013/2/P
z pytania prawnego Premiera Rządu Królewskiego
o treści: „czy minister właściwy ds. mienia Królestwa jest uprawniony do prywatyzowania majątku należącego do Skarbu Królestwa?”

uchwala, co następuje:

I. Minister właściwy ds. mienia Królestwa nie jest uprawniony do zbywania i obciążania na rzecz osób trzecich majątku przekazanego wyodrębnionym podmiotom, jak również do zbywania i obciążania samych tych podmiotów.
II. W pozostałym zakresie minister właściwy ds. mienia Królestwa jest uprawniony do wszelkich czynności zarządczych w stosunku do mienia Skarbu Królestwa.
III. Kosztami postępowania obciążyć Skarb Królestwa.

UZASADNIENIE

(1)
Pełen zapis przebiegu rozprawy dostępny jest w Pałacu Sprawiedliwości (viewtopic.php?f=105&t=2648)

(2)
Premier Rządu Królewskiego, natrafiwszy na wątpliwość prawną, zwrócił się z pytaniem jak w tenorze sentencji uchwały.

(3)
W pierwszej kolejności rozważyć należy znaczenie zwrotu użytego w pytaniu zadanym przez Premiera Rządu Królewskiego: „prywatyzowanie majątku należącego do Skarbu Królestwa”. Żaden akt prawny nie odnosi się w tym momencie do „prywatyzacji”; tym bardziej próżno szukać definicji legalnej tego terminu. Dla potrzeb tej uchwały przyjąć można, że „prywatyzacja” może występować przynajmniej w dwu znaczeniach: prywatyzacja sensu largo byłaby każdym zbyciem lub obciążeniem składników majątku państwowego na rzecz osoby trzeciej – tj. osoby fizycznej lub wyodrębnionej jednostki organizacyjnej nie będącej własnością skarbu państwa. Prywatyzacja sensu stricto byłaby natomiast zbyciem lub obciążeniem na rzecz osoby trzeciej jednostki wyodrębnionej organizacyjnie i prawnie od skarbu państwa. W kontekście pytania jak w tenorze uchwały oba te przypadki należy rozważyć osobno.

(4)
Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy federalnej o Rządzie Królewskim (BPSK 3580, dalej: uRK) minister właściwy ds. mienia Królestwa „zarządza własnością Skarbu Królestwa”. Zasady zarządzania Skarbem Królestwa określa natomiast ustawa z dnia 23 maja 2009 roku o Skarbie Królestwa (BPSK 876; dalej: uSK): w szczególności reguluje ona, że Skarb Królestwa działa przez swój organ, którym jest minister właściwy ds. mienia Królestwa (art. 2 ust. 4 uSK).
Ministrowi właściwemu ds. mienia Królestwa przysługuje zatem prawo do podejmowania wszelkich czynności zarządczych w stosunku do majątku będącego własnością Skarbu Królestwa i nieprzekazanego innym podmiotom: może on podejmować zarówno czynności zwykłego zarządu, jak i ten zwykły zarząd przekraczające. Trudno tu wobec tego mówić o jakichś ograniczeniach wynikających z obowiązującego prawa. Minister właściwy ds. mienia Królestwa może te składniki majątku nabywać, obciążać i zbywać. Oczywiście, ustawa może takie ograniczenia wprowadzić: mogą się one odnosić do procedury podejmowania takich czynności (np. forma publicznej licytacji dla składników majątku o szczególnie wysokiej wartości czy specjalnym przeznaczeniu) lub nawet wprowadzić ograniczenia przedmiotowe, np. w postaci zakazu zbywania lub obciążania pewnych takich składników. Dopóki jednak ustawa o tego rodzaju ograniczeniach nie przesądza, minister właściwy ds. mienia Królestwa nie jest ograniczany w swoich działaniach zarządczych, których źródło tkwi w odnośnych ustawach.
Minister właściwy ds. mienia Królestwa w sprawowaniu czynności zarządczych związanych z majątkiem Skarbu Królestwa podlega jednak oczywiście kontroli i nadzorowi. W szczególności premier może uchylić wszelkie jego akty urzędowe (art. 7 ust. 3 uRK); tak jak każdy inny federalny minister odpowiada również politycznie na zasadach określonych w ustawach ustrojowych.

(5.A)
Powyższe rozważania częściowo tylko pozostają w mocy, gdy mowa o uprawnieniach ministra właściwego ds. mienia Królestwa odnoszących się do „prywatyzacji sensu stricto”. Prywatyzacji takiej mogą podlegać wyodrębnione od Skarbu Królestwa jednostki organizacyjne. Na gruncie dreamlandzkiego prawa mamy do czynienia z dwoma zasadniczymi rodzajami takich jednostek: (1) przedsiębiorstwami oraz (2) instytucjami w rozumieniu dekretu królewskiego z dnia 8 sierpnia 2004 roku o Centralnym Rejestrze Instytucji i Przedsiębiorstw (j.t. BPSK 3809; dalej: dkCRIP), przy czym odrębna regulacja dotyczy instytucji kultury i instytucji nauki oraz kilku instytucji szczególnych, takich jak Uniwersytet Królewski w Dreamopolis.
Zgodnie z prawem Królestwa „przedsiębiorstwo” jest „podmiotem zarejestrowanym w Centralnym Rejestrze Instytucji i Przedsiębiorstw i prowadzącym działalność gospodarczą bez względu na swoją formę prawną” (art. 1 ust. 3 (3) ustawy o działalności gospodarczej – BPSK 3221) oraz posiadającym osobowość prawną (art. 2 ust. 3 dkCRIP). Instytucja natomiast to „wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków, wykonujący określone zadania władzy publicznej, nieprowadzący działalności gospodarczej, w tym instytucje kultury i nauki” (art. 1 ust. 3 dkCRIP). O tym, czy instytucja posiada osobowość prawną, decyduje ustawa szczególna, na podstawie której instytucja działa (art. 2 ust. 4 dkCRIP).

(5.B)
Przedsiębiorstwa – jako podmioty wyodrębnione zgodnie z ustawą są czymś innym niż składniki majątku wchodzące bezpośrednio w skład Skarbu Królestwa. Z tego względu również zasady dotyczące ich zarządu muszą być różne. Obrazuje to choćby sprawa podziału kompetencji: do podejmowania bieżącego zarządu uprawniony jest nie minister właściwy ds. Skarbu czy jakikolwiek inny urzędnik administracji federalnej, ale zarząd danego przedsiębiorstwa, powołany zgodnie z ustawą i statutem tej jednostki. Zbycie poszczególnych składników majątku przedsiębiorstwa może zostać dokonane przez zarząd tego przedsiębiorstwa lub przez inny jego upoważniony organ. Zbycie całego przedsiębiorstwa lub udziałów Skarbu Królestwa w przedsiębiorstwie musi natomiast następować na podstawie konkretnego ustawowego upoważnienia i w sposób prawem określony. Przede wszystkim trudno wyobrazić sobie, by minister właściwy ds. Skarbu Królestwa dokonywał zbycia przedsiębiorstwa z wolnej ręki, kontrahentowi wybranemu w drodze swobodnego uznania. Pamiętać należy bowiem, że państwo działa w stosunkach gospodarczych także w ramach imperium, a więc regulując te stosunki za pomocą aktów abstrakcyjno-generalnych i indywidualno-konkretnych. Z tego względu ma ono na rynku pozycję nieporównanie silniejszą niż którykolwiek przedsiębiorca. Wbrew uwagom Prokuratora Generalnego, zawartym z jego oświadczeniu złożonym w sprawie w dniu 7 lipca 2013 roku, nieskrępowana możliwość przenoszenia przez Skarb Państwa własności wszelkich podmiotów (w tym przedsiębiorstw) na osoby trzecie nie tylko nie realizuje zasady ochrony własności prywatnej, wyrażonej art. 9 Konstytucji – ale stanowi wręcz zagrożenie dla jej praktycznej realizacji. Przenoszenie własności przedsiębiorstw i obciążanie ich na rzecz osób trzecich przez Skarb Królestwa powinno być realizowane w sposób, który zapewnia maksymalną transparentność i sprawiedliwy dostęp wszystkich potencjalnie zainteresowanych kontrahentów, na przykład w drodze publicznej licytacji, przetargu lub w drodze zbycia udziałów na rynku regulowanym. W szczególności możliwa jest prywatyzacja kapitałowa, likwidacyjna i inne jeszcze jej rodzaje. Nie jest jednak rolą jakiegokolwiek sądu – w tym Sądu Królestwa – zastępowanie ustawodawcy. To ustawa powinna określić, w jakim trybie możliwe jest zbycie przedsiębiorstwa przez Skarb Królestwa, a więc w istocie: w jakim trybie może nastąpić prywatyzacja. Póki odpowiedniego przepisu brak, należy uznać, że w obecnym stanie prawnym zarówno minister właściwy ds. Skarbu Królestwa, jak i jakikolwiek inny organ administracji federalnej – nie jest do tego uprawniony.

(5.C)
Podobne wnioski odnoszą się do innego rodzaju podmiotów wyodrębnionych od Skarbu Królestwa, będących własnością Skarbu Królestwa: instytucji, w tym instytucji kultury i nauki.

(5.D)
Jeśli o te ostatnie chodzi (instytucje kultury, instytucje nauki), to ustawa federalna z dnia 26 listopada 2002 roku o działalności kulturalnej i naukowej (j.t.: BPSK 3807) w art. 9 i 10 dopuszcza wprost likwidację takiej jednostki, przy czym organem uprawnionym do podjęcia takiej decyzji jest, odpowiednio, minister właściwy ds. kultury albo minister właściwy ds. nauki. Likwidacja odnosi ten skutek, że majątek likwidowanej przestaje być wyodrębniony od Skarbu Królestwa – możliwe jest zatem wówczas jego zbycie przez ministra właściwego na zasadach ogólnych.

Mając powyższe na uwadze, uchwalono jak w sentencji.

(-) prof. jur. net. Edward A. Krieg, RS.